• دکتر سیدمحمدباقر دریاباری
• کلینیک پوست و مو
• ۱۳۹۷/۱۰/۰۳
• 1 دقیقه

تزریق بوتاکس

سم بوتولینوم (Botulinum toxin) که با نام تجاری بوتاکس (Botox) در ایران معروف است از سم باکتری کلستریدیوم تهیه و برای فلج موقت عضلات تزریق می‌شود. تزریق بوتاکس پرطرفدارترین عمل زیبایی است که بدون نیاز به جراحی انجام می‌شود. پژوهشگران گفته‌اند بوتاکس ممکن است خاصیت ضد سرطانی هم داشته باشد.

نیاز به مشاوره بیشتر دارید؟ برای صحبت با دکتر سیدمحمدباقر دریاباری کلیک کنید.

بپرس مشاوره رایگان

کاربردها

سم بوتولینوم با فلج عضلات زیرپوستی برای صاف کردن چین و چروک‌های صورت و ایجاد ظاهری جوان‌تر در افراد به کار می‌رود؛ مانند چین و چروک‌های ناشی از اخم کردن که در بین ابروها یا روی پیشانی ایجاد می‌شوند و چروک‌های اطراف چشم و دهان که در موقع خندیدن ظاهر می‌شوند.

بوتاکس در برخی موارد برای کاهش میزان تعریق در کف دست‌ها یا زیر بغل نیز استفاده می‌شود. بوتاکس در درمان لوچی، بلفارواسپاسم، میگرن مزمن و دیستونی نیز کاربرد دارد.

محل تزریق بوتاکس برای درمان میگرن در نواحی مختلف پوست سر است و معمولاً بر اساس منطقه‌ای از سر که بیشترین احساس درد را دارد انجام می‌شود. این در حالی است که در تزریق بوتاکس به منظوز زیبایی نواحی پیشانی و اطراف چشم مورد تزریق قرار می‌گیرند. کلفتی پوست، میزان آفتاب ‌سوختگی آن و عمق چین و چروک‌ها از مواردی هستند که باید قبل از تزریق بوتاکس مورد توجه قرار بگیرند.

مکانیسم اثر

بوتاکس پس از تزریق، جذب عضله می‌شود و در انتهای اعصابی که فرمان انقباض را به عضلات می ‌رسانند مستقر می ‌شود. در این محل بوتاکس از آزاد شدن یک واسطه شیمیایی به نام استیل کولین- که مسئول انقباض عضلانی است- جلوگیری می‌کند، در نتیجه دستور انقباض به عضله نمی‌رسد و در حقیقت نوعی فلج عضلانی موقت ایجاد می‌شود که ۳ تا ۶ ماه طول می‌کشد. توکسین بوتولیسم از ۲ زیر واحد تشکیل شده‌است. زیر واحد کوچکتر با اثر بر پروتئین‌های SNARE که در اگزوسیتوز نقش دارند مانع از آزاد سازی استیل کولین می‌شوند.

مزایای بوتاکس

• از بین بردن افتادگی ابروها

گاهی اوقات خانم ها و آقایان با افتادگی ابرو و یا پوست آن مواجه می شوند که چهره فرد را حتی وقتی خوشحال و شاداب هستند، ناراحت و یا خسته نشان می دهد. این حالت گاها به دلیل مسائل بیولوژیکی و گاهی اوقات به دلیل افزایش سن اتفاق می افتد. موارد جزئی تر را می توان با مصرف سبزیجات و یا ورزش دادن عضله های صورت درمان کرد و برای موارد حادتر باید از بوتاکس برای رفع این مشکل کمک گرفت.

• جلوگیری از تعریق بیش از حد

یکی از مشکلاتی که برخی افراد با آن دست و پنجه نرم می کنند، تعریق بیش از حد و بیجای پوست حتی در هوای سرد است. کسانی که با این مشکل روبرو هستند، حتی در حال استراحت نیز عرق می کنند. این مشکل برای بسیاری از افراد آزار دهنده است ولی با استفاده از بوتاکس می توان غدد تعریق را ریلکس  کرده و از تعرق بیش از اندازه آن ها جلوگیری کرد.

• کاهش سردردهای میگرنی

گفته می شود که یکی از درمان های موثر برای از بین بردن دردهای میگرنی استفاده از بوتاکس است. البته باید قبل از انجام این کار با بیمار صحبت کرده و در مورد این کار با وی صحبت شود تا سطح توقع بیمار بیش از اندازه بالا نرود. زیرا بسیاری از بیماران فکر می کنند که بوتاکس تمام درد را از بین می برد. بوتاکس این کار را تاحدی انجام می دهد ولی بیشترین کاری که بوتاکس می تواند در این موارد انجام دهد این است که حساسیت به نور و حالت تهوع فرد را کنترل کرده و کنار آمدن با دردهای میگرنی را برای فرد ساده تر کند.

عوارض

از آنجا که بوتاکس عمدتاً جذب عضلات محل تزریق می‌شود و مقادیر بسیار ناچیزی از آن وارد گردش خون می‌گردد، با دوزی که برای بازکردن چروک‌ها به کار می‌رود، تقریباً هیچ عارضه مهمی ایجاد نمی‌کند. البته مثل هر تزریق دیگری ممکن است سوزش و قرمزی خفیفی در محل تزریق ایجاد کند که پس از چند ساعت خودبه‌خود برطرف می‌شود. به علاوه در برخی از افراد پس از تزریق بوتاکس، سردرد یا تهوع خفیف یا علائم سرماخوردگی ایجاد می‌شود که معمولاً طی ۲ تا ۳ روز بهبود می‌یابد. هر چند تزریق بوتاکس عارضه جسمی مهمی ایجاد نمی‌کند، اما می‌تواند باعث افتادگی پلک، دو بینی فقدان جلوه عضلات صورت و ایجاد حالت انجماد در افراد شود. علت بروز عوارض فوق تزریق مقدار بیش از حد از بوتاکس یا تزریق در نقاط نامناسب است. آلرژی در تزریق بوتاکس دیده می‌شود که به شکل کهیر، تورم پلک‌ها و خارش موضعی خود را نشان می‌دهد. هر چند میزان بروز آلرژی بسیار ناچیز است ولی می‌تواند شدت متفاوتی داشته باشد.

تولیدکننده‌ها

در ایالات متحده آمریکا کمپانی آلرگان(Allergan) با نام تجاری بوتاکس (BOTOX) تولیدکننده سم بوتولینیوم می‌باشد که هم استفاده درمانی و هم استفاده زیبایی دارد.

شرکت آلمانی آمریکایی مرز(Merz) با نام تجاری زاُمین (XEOMIN)؛ شرکت کره‌ای (جنوبی) مدی تاکس(Medy-Tox) با نام تجاری نورونکس (NEURONOX) و شرکت فرانسوی ایپسن(Ipsen) هم با نام تجاری دیسپورت(DYSPORT) از تولیدکننده‌های اصلی بوتولینیوم هستند.