• آزمایشگاه پاتوبیولوژی دکتر خسروشاهی
• آزمایشگاه تشخیص طبی
• ۱۳۹۷/۰۹/۲۴
• 1 دقیقه

اسهال زمستانی نوعی اسهال ویروسی ناشی از ویروسی موسوم به روتاویروس است که اکثرا کودکان را درگیر می کند به این بیماری آنفلوآنزای شکمی نیز اطلاق می شود ولی هیچ ارتباطی با ویروس آنفلوآنزا ندارد.

نیاز به مشاوره بیشتر دارید؟ برای صحبت با آزمایشگاه پاتوبیولوژی دکتر خسروشاهی کلیک کنید.

بپرس مشاوره رایگان

در سال 1943 Jakob Light و Horace Hodos ثابت کردند که عناصر قابل جداسازی در  مدفوع کودکان و دام ‌های مبتلا به اسهال عفونی وجود دارد. در سال 1973 Ruth Bishop و همکارانش ویروس مشابهی را در کودکان مبتلا به گاستروانتریت شناسایی کردند. در سال 1974 Thomas Henry Fllewet  پس از مشاهده این عناصر زیر میکروسکوپ الکترونی به علت شباهت این عناصر به چرخ نام روتاویروس را پیشنهاد کردند. روتا در زبان لاتین به معنی چرخ است.

4 سال بعد این نام توسط کمیته بین المللی رده بندی ویروس‏ها به رسمیت شناخته شد. سروتایپ-های روتاویروس اولین بار در سال 1980 مطرح شدند در سال‏های بعد از آن روتاویروس ها در کشت سلول‌ های کلیه میمون سبز تکثیر شدند و راه را برای ساخت واکسن‌های ضد ویروسی علیه روتا‏ویروس برای پژوهشگران هموار کردند.

روتاویروس یکی از شایع ترین عوامل اسهال میان نوزادان و خردسالان زیر 5 سال است. تقریبا تمامی‏کودکان تا سن 5 سالگی حداقل یک بار به عفونت روتاویروسی دچار شده‌اند. ایمنی در هر بار عفونت ایجاد می شود و در نتیجه از شدت عفونت به تدریج کاسته شده است.

روتاويروس‏ها معمولاً سلول‏هاى اپى‏تليال پرزدار روده باريك را آلوده مى‏كنند (موكوس كولونى و معده گرفتار نمى‏شوند). اين ويروس‏ها در سيتوپلاسم سلول‏هاى روده تكثير يافته و به مكانيزم‏هاى انتقال مواد در اين سلول‏ها، آسيب مى‏رسانند. سلول‏هاى آسيب ديده ممكن است به درون مجراى روده بريزند و مقدار زيادى از ويروس را رها سازند (گاهى تا مقدار 10¹¹ ويروس در هر گرم مدفوع مشاهده مى‏ شود). دفع ويروس در افراد سالم معمولا 2 تا 12 روز ادامه دارد، اما در افرادى كه سوءتغذيه دارند طولانى ‌تر است. اسهال ناشى از روتاويروس‏ها ممكن است به علت جذب ناقص سديم و گلوكز باشد، زيرا سلول‏هاى آسيب ديده پرزدار روده به ‏وسيله سلول‌هايى نابالغ که خاصيت جذب ندارند، جايگزين مى ‏شوند. ممكن است 3 تا 8 هفته طول بكشد تا عملكرد نرمال روده باز گردد.

عفونت‏هاى روتاويروس معمولا در فصل زمستان رخ مى‏دهند. عفونت‏هاى همراه با علائم بالينى بيشتر در سنين 6 ماهگى تا دو سالگى بروز مى‏ كند و به ‏نظر مى ‏رسد كه بيمارى به طريقه دهانى ـ مدفوعى سرايت مى‏ كند. عفونت‏هاى بيمارستانى نيز شايع هستند.

علائم بیماری اسهال زمستانی

علائم این بیماری شامل حالت تهوع، استفراغ، اسهال و کرامپ های شکمی است، که گاهی با تب همراه است. طول دوره این بیماری معمولا سه تا هشت روز بوده و پس از این دوره خود به خود بهبود پیدا می کند، این عفونت در بزرگسالان معمولا بدون علامت است.

سالانه حدود 220000 کودک در اثر اسهال در بیمارستان بستری می شوند که متاسفانه حدود 300 نفر آن ها به علت دهیدراتاسیون شدید فوت می کنند. در کشورهای در حال توسعه نیز اسهال کودکان از عوامل اصلی مرگ و میر به شمار می آید.

اسهال روتاویروسی معمولا از روی علائم تشخیص داده می شود یا اصلا نوع اسهال تشخیص داده نمی شود. مگر در موارد خاص که نوع ویروس درگیر کننده برای پزشک حائز اهمیت باشد که در این صورت نمونه مدفوع جهت تشخیص نوع ارگانیسم به آزمایشگاه ارسال می شود.

از آنجایی که این بیماری، خود محدود شونده است به درمان خاصی نیاز ندارد، با این حال در زمینه این عفونت و کلیه عفونت های دستگاه گوارشی منجر به اسهال و استفراغ نکته حائز اهمیت جلوگیری از دهیدراتاسیون یا کاهش آب بدن است.

مصرف نوشیدنی مانند آب، آب میوه، موز، سیب و برنج در جایگزینی آب و املاح از دست رفته مفید است. هرچند برخی پزشکان داروهایی جهت کاهش علائم نیز تجویز می کنند.

پیشگیری اسهال زمستانی

جهت پیشگیری از اسهال چندین نکته حائز اهمیت است. نکته اصلی شستشوی دست ها به خصوص بعد از اجابت مزاج و پختن کامل غذاها است.