• دندانپزشکی آراد
• دندانپزشک
• ۱۳۹۷/۰۸/۰۲
• 1 دقیقه

هر قطعه ای که فلزی یا آکریلی یا هر جنس دیگری باشد و برای جایگزینی بافت از دست رفته استفاده شود را معمولا پروتز می گویند. این بحث در مورد دندان هم مطرح می شود.  وقتی بیماری دندان خود را از دست می دهد هر چیزی که با آن بتوانیم دندان از دست رفته را جایگزین کنیم پروتز گفته می شود.

نیاز به مشاوره بیشتر دارید؟ برای صحبت با دندانپزشکی آراد کلیک کنید.

بپرس مشاوره رایگان

معمولا پروتز در لابراتوار ساخته می شود. مثل روکش هایی که روی دندان گذاشته می شوند و دست دندان هایی که بیمارها استفاده می کنند. حتی روکش هایی که روی ایمپلنت قرار گرفته می شوند و یا لمینیت های پرسلن، پروتز نامیده می شود و وقتی برای دندان مورد استفاده قرار گیرند پروتز دندانی نامیده می شوند.

انواع پروتز دندان

انواعی ازپروتزهای دندانی عبارت است از : پروتز دندان متحرک، پروتز دندان ثابت، ایمپلنت

پروتز دندان ثابت

در بین عموم پروتز ثابت دندان به عنوان روکش دندان مرسوم است. دو نوع از پروتزهای دندانی ثابت عبارتند از :

روکش تک واحدی دندان (single dental crown)

در بین عموم پروتز ثابت دندان به عنوان روکش دندان مرسوم است. معمولا زمانی دندان احتیاج به روکش دارد که ساختار آن ضعیف شده و دندان نیاز به حفاظت و حمایت با روکش دارد. گاهی برای زیبایی دندان نیز از روکش استفاده می شود .

در برخی از اوقات به دلیل نقص عملکرد دندان (مشکلات فانکشنال)، روکش به جویدن غذا می کند.

روکش های چند واحدی یا بریج  (dental bridges)

بریجهای دندانی یکی دیگر از انواع پروتز ثابت دندان هستند. افرادی از این نوع پروتز دندان استفاده می کنند که یک یا تعداد بیشتری از دندانهای خود را از دست داده اند و یک دندان در جلو و یک دندان در عقب این دندان ها دارند که با تراش دو دندان مجاور ناحیه خالی از دندان، یک پل (bridge ) بین دندانهای پایه زده می شود تا ناحیه خالی از دندان پر شود وفرد دوباره توانایی جویدن غذا را باز یابد .

پروتز دندانی متحرک

گاهی برای جایگزینی دندانهای از دست رفته نمی توان از پروتزهای دندانی ثابت استفاده کرد که در این صورت این افراد از پروتز دندان متحرک استفاده می کنند. پروتز دندان متحرک به راحتی در داخل دهان گذاشته و برداشته می شود .

پروتز دندان متحرک بر سه نوع اند

 دنچر پارسیل متحرک (removable partial denture)

دو نوع از پروتز های پارسیل متحرک عبارتند از:

پروتزهای پارسیل تمام آکریل (فلیپر): که به عنوان یک درمان موقتی در بسیاری از موارد استفاده می شود. پروتزهای کرم کبالت: که به عنوان درمان بی دندانی ها با انتهای آزاد (کسانی که در عقب دهان دندانی جهت پایه برای پروتز ثابت ندارند ) یا کسانی که نمیخواهند از پروتز دندان ثابت استفاده کنند مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع از پروتزهای دندان دارای ترکیب آکریل (بخش صورتی دست دندان « لثه پروتز ») و آلیاژ فلزی که بخش عمده آن ازکرم و کبالت تشکیل شده است ، هستند. پروتز های دندان به علت فلزی بودن گیره ها ظاهری نا خوشایند دارند به همین علت از نوع دیگری پروتز دندان پارسیل طراحی شده به نام پروتز  پارسیل felexite  که بخش فلزی آن به رنگ دندان است ، استفاده می کنند.

♦پروتز کامل دندان یا دست دندان (removable complete denture)

حتما دست دندانهای پدر بزرگها و مادر بزرگها را دیده اید. این نوع از پروتز دندان متحرک برای افرادی مورد استفاده قرار می گیرد که تمام دندانهای خود را از دست داده اند. هر چند امروزه با پیدایش ایمپلنت های دندانی، استفاده از این انواع پروتز دندان متحرک کمتر شده، اما هنوز به عنوان کم هزینه ترین درمان بی دندانی مورد استفاده قرار می گیرد.

پروتز دندان کامل نیز دارای دو نوع معمولی و لثه نرم است.

نکته مهم این که پروتز کامل دندان از دو بخش تشکیل می شود یکی دندانها که سفید هستند و دیگری بخش صورتی پروتز که در بین بیماران با عنوان « لثه پروتز » موسوم است. این بخش لثه پروتز باید مستحکم باشد که بتواند کارآیی لازم را داشته باشد.

♦نقش پروتز دندان کامل یا پارسیل با لثه نرم چیست؟

در واقع لثه نرم به صورت یک لایه با ضخامت ۱-۲ میلی متری در زیر لثه سخت پروتز به مدت کوتاه استفاده می شود تا تورم یا التهابات لثه بیمار برطرف شده و بستر مناسبی برای دریافت پروتز با لثه سخت فراهم شود.

اگر پروتز دندان با لثه نرم قرار باشد که به طور دایم مورد استفاده قرار بگیرد، هرچند در ابتدا استفاده از آن بسیار راحت تر است اما نه تنها کارآیی آن بسیار پایین تر است بلکه باعث تخریب بافت لثه باقیمانده در دهان فرد میشود. در عین حال تمیز نگه داشتن پروتزهای قابل انعطاف (لثه نرم) بسیار سخت تر است و احتمال رشد انواع باکتریها و قارچها در خلل و فرج آنها زیاد است.

♦ پروتز دندان اوردنچر (over denture)

اوردنچر نیز نوعی درمان پروتز دندانی متحرک است که در واقع دست دندان کاملی بوده که روی دو پایه دندانی یا چند پایه ایمپلنت می نشیند. به نسبت پروتز کامل دندان راحت تر است اما به هر حال متحرک است و راحتی آن از پروتز ثابت دندان کمتر است.

روش های مراقبت از پروتز دندان متحرک

• دوبارمسواک زدن در روزبرای پروتز دندان متحرک
• در روزهای ابتدایی استفاده از پروتز دندان در هنگام خواب نیزدندان مصنوعی را خارج نکیند .
• مراقبت از افتادن پروتز دندان در هنگام تمیز کردن آن
• تمیز کردن سطح خارجی پروتز دندان با مسواک مخصوص دندان مصنوعی
• تمیز کردن دهان و لثه ومخاط داخلی دهان با یک مسواک بسیار نرم
• قرار دادن دندان مصنوعی یا پروتز دندان متحرک هفته ای یک بار داخل یک محلول ضدعفونی کننده به مدت 8 ساعت
• قرار دادن پروتز دندان در هنگام عدم استفاده در یک ظرف آب نمک
• قرار دادن پروتز دندان هنگام حمام رفتن داخل یک محلول تمیز کننده (یک قاشق چای خوری سرکه یا محلول سفید کننده خانگی (وایتکس ) و یک لیوان آب ) و شتشوی آن بعد از خارج کردن از محلول تمیز کننده
• تمیز کردن دندان مصنوعی یا پروتز دندان بلا فاصله پس از مصرف مواد غذایی رنگی

نکته: پس از قرار دادن پروتز دندان در هر گونه محلول به دقت آن را شستشو دهید.